انواع ترس و راهکارهای درمانی

واکنش فرد در برابر محرکهای تهدید آمیز ترس نامیده می شود . البته ترس همیشه جنبه ی نابهنجاری ندارد و حتی گاهی نیز مفید است ، زیرا یک هشدار در مقابل خطرات است ، لذا در طبقه بندی ترسها باید به ترسهای طبیعی نیز اشاره کرد و آگاهی از ترسهای طبیعی در کودک برای مربیان و درمانگران و مشاوران کودک جهت تشخیص ترسهایی که باید درمان شوند ، اهمیت دارد .

در جدول زیر ترسهای متداول و سطوح سنی گوناگون نشان داده شده است :

   قبل از بحث در مورد چگونگی ایجاد ترس در کودکان و سبب شناسی و درمان آنها لازم می داند تعدادی از ترسهای متداول را که در جدول بالا نام برده شده است و دارای زیر مجموعه ی بزرگی هستند که شناسایی آن برای خوانندگان ضروری است ، بیان کنیم .

1- آسیب ( ترس از آسیب دیدگی بدنی )

این ترس به دو شاخه ی فرعی تر غیر انتزاعی ( واقعی ) و انتزاعی ( مجرد ) تقسیم می شود .

الف - ترسهای آسیب دیدگی بدنی انتزاعی

مهمترین این ترسها عبارتند از : جنگ ، شورش ، غذای سمی ، غذاهای خاص ، مردن ، فوت فردی از خانواده ، بیمار شدن ، میکروب ، خفه شدن ، تحت عمل جراحی قرار گرفتن ، بیمارستان ، جهنم ، شیطان ، رعایت نکردن قوانین مذهبی ، ربوده شدن ، گم شدن ، به فرزندی پذیرفته شدن ، جدایی پدر و مادر ، دیوانه شدن .

ب - ترسهای آسیب دیدگی بدنی غیر انتزاعی

پرواز در هواپیما ، ترس از ارتفاع ، آب عمیق ، بیگانه ها ، برهنه دیده شدن

2- ترس از رویدادهای طبیعی

الف - طوفان ( گردباد ، سیل ، زمین لرزه ، رعد و برق )

ب - تاریکی

ج - مکانهای دربسته ( حمام ، داخل کمد ، آسانسور ، محبوس ماندن ، اطاق های عجیب )

د - حیوانات ( مار ، سوسک ، عنکبوت ، موش ، مارمولک ، قورباغه ، سگ ، گربه ، اسب یا گاو )

ه - سایر چیزها ( مانند : آتش ، افکار ترسناک یا خیال و وهم ، ارواح ، تنها ماندن ، کابوس ، موجودات فضایی ، هیولا ، چهره های پشت پنجره ، ماسکها و عروسکها ، دیدن خون ، دیدن افراد ناقص الخلقه ، توالت )

3- ترسهای ناشی از اضطراب اجتماعی

الف - آموزشگاه - این ترس هم در دوره ی ابتدایی و کودکی و بزرگسالی دیده می شود .

ب - جدایی ( جدایی از والدین ، بخش هایی از خانواده ، به خواب رفتن در شب )

ج - عملکردها ( ترس از آزمون یا امتحان ، مورد انتقاد قرار گرفتن ، اشتباه کردن ، مطلبی را با صدای بلند در کلاس خواندن )

د - روابط متقابل اجتماعی ( شرکت در رویدادهای اجتماعی ، شخص دیگری را عصبانی کردن ، جمعیت ، لمس شدن از جانب دیگران )

ه - مسائل پزشکی ( پزشک یا دندانپزشک ، گلوله خوردن )

و - موارد دیگر مانند سوار اتومبیل یا اتوبوس یا مترو شدن

4- ترس از عوامل متفرقه( کثافت ، اسباب بازی های پشمالو ، آژیر افراد مسن ، رد شدن از خیابان ، افراد زشت رو ، صداهای بلند مانند باز کردن در بطری ، ترقه ، انفجار ، افراد یونیفرم پوش ، افراد جنس مخالف ، دفع مدفوع ، افراد نژادهای دیگر )

عوامل مؤثر در نوع و میزان ترس

عوامل متعددی در ایجاد ترس مؤثرند که از مهمترین آنها سن ، جنس ، تجارب گذشته ، میزان رشد ذهنی ، ارزشهای اجتماعی و فرهنگی و بالاخره درجه امنیتی است که کودک از آن برخوردار است .

مسأله ی سن عامل مهمی است و کودکان در سنین مختلف ترسهای متفاوتی دارند و امکان دارد ترسی برای سنی خاص متناسب و در سن بالاتر غیر عادی محسوب گردد .

شمار ترس در کودکان با افزایش سن کاهش حاصل می کند و میزان و شدت آن در سه سالگی و یازده سالگی به اوج خود می رسد با این تفاوت که ترس در سه سالگی جنبه ی موقتی دارد یعنی افراد ، اشیاء و حیوانات موجود در محیط موارد ترس او را تشکیل می دهند در حالی که در سن یازده سالگی ترس بیشتر جنبه ی تعمیمی دارد یعنی کودک زمانی از چیزی ترسیده است و حالا آن را تعمیم می دهد ، این نوع ترس غالباً با اضطراب و نگرانی همراه است .

عامل جنسیت نیز در نوع و میزان ترس قابل تعمق است . دختران نسبت به پسران ترس بیشتری نشان می دهند و نوع ترس در آنان نیز فرق می کند . دختران بیشتر از مار و موش و سوسک می ترسند ولی پسران از مورد انتقاد دیگران واقع شدن ترس دارند .

علل ترس

درباره ی علل بروز ترس نظریه های متعددی بیان شده است که در اینجا نیازی به توضیح آنان نیست و فقط به این عبارت بسنده می کنیم که ترس حاصل یادگیری است ، یعنی کودک می آموزد که از اشیاء و اشخاص و فرصتهای ترسناک در زمینه های مختلف بترسد و این یادگیری ممکن است به صورت شرطی شدن کلاسیک ، شرطی شدن عامل ، یادگیری مشاهده ای و تقلید باشد .

درمان ترس

از طرف والدین و مربیان این سؤال مطرح است که برای از بین بردن ترس در کودکان چه باید کرد ؟

مکاتب مختلف برای درمان ترس شیوه هایی را اعمال می کند که علی رغم تفاوت ظاهری آشکار ، همه ی آنها به سه اصل تحلیل ، تبیین و پیشنهاد توجه دارند و ما در این سه شیوه از پر کاربردترین شیوه های درمان ترس را ارائه می دهیم .

1- شیوه ی حساسیت زدایی نظامدار :

در این شیوه چندین موقعیت ترس آور که شدت ترس از آنها به تدریج افزایش می یابد ، فراهم می شود ، سپس از شخص می خواهند که این ترس آور را یکی پس از دیگری نظاره کند .

در این موقع مشاهدات وی با رهایی از فشار ( relaxation    ) یا واکنشهای دیگری که با ترس توافقی نداشته باشد ، قرین می شود تا بتوان ترس آورترین صحنه را به راحتی مشاهده کرد .

این روش در کاستن ترسهای بزرگسالان مؤثر بوده است ، اما علی رغم توصیه استفاده از این روش برای کودکان هنوز هم حمایت کامل به عمل نیامده است .

2- شیوه ی مدل سازی :

اولین گزارش درمانی از شیوه ی مدل سازی ، درمان ترس پیتر از اجسام پشمالو توسط جونز می باشد . این روش از پر کاربردترین شیوه ی رفتاری مدل سازی است .

شیوه ی مدل سازی نشان داده است که می تواند برای کنترل شرایط ، بسیار خوب عمل کند و در مورد گروههای سنی نسبتاً بیشتری به کار آید .

هر چند به نظر می رسد مشاهده ی یک مدل واحد ، در کاستن از ترس مؤثر باشد اما مشاهده مدلهای چندگانه و استفاده از محرکهای ترس آور گوناگون در کارورزی ، احتمالاً به کارایی روش می افزاید .

" مدل سازی همراه " ( مدل سازی و شرکت در برنامه ) روش دیگری از مدل سازی است . در این روش کودک ترسو ضمن مشاهده ی صحنه ی ترسناک که با پیشروی تدریجی همراه است سرانجام به مدل می پیوندد . مثلاً برای درمان کودکانی که از آب می ترسیدند فیلمی را به آنها نشان دادند که در آن سه پسر بچه همسال ( مدلها ) که از آب می ترسیدند به انجام کارهایی مانند شرکت در امتحان شنا مشغول بودند ، مدلهای داخل فیلم در انتها بر ترس خود غلبه می کردند ، یعنی به تدریج در طول فیلم ترس آنها کاهش می یافت و فیلم سرانجام نشان می داد که آنها با شادی در استخر مشغول بازی هستند . بلافاصله پس از مشاهده ی فیلم ، پژوهشگران کودکان را در یک مرحله ای ده دقیقه ای شرکت در برنامه به استخر می بردند و کودکان را تشویق می کردند تا به فعالیت هایی بپردازند که در آزمون شنا معمول است .

این شیوه یکی از شیوه های درمانی مؤثر شناخته شده است .

3- شیوه ی شناختی درمانی :

برخی از پژوهشگران برای درمان ترس کودکان به مطالعه ی تأثیر باورها و شناخت پرداخته اند و کار این پژوهشگران با موفقیت همراه بوده است .

در اینجا نمونه ای از این تلاشها را که در زمینه ی درمان ترس کودکان کودکستانی از تاریکی است اشاره می کنیم .

در این تحقیق کودکانی را که از تنها بودن در یک اتاق تاریک به مدت سه دقیقه هراس داشتند به سه گروه " شایستگی " ، " محرک " و " کنترل " تقسیم کردند . پژوهشگر کودک تنها را به داخل اتاق تاریک می برد . اتاق مجهز به دستگاه تنظیم جریان برق بود و کودک را قادر می ساخت روشنایی اتاق را تنظیم کند . کودک همچنین می توانست با استفاده از دستگاه ارتباط داخلی هر زمان که بخواهد پژوهشگر را به داخل اتاق بخواند . پژوهشگر اتاق را ترک و برای آنکه بداند کودک چه مدت می تواند تاریکی را تحمل کند ، زمان خروجش از اتاق را ثبت می کرد . به دنبال این پیش آزمون ، به کودکانی که در وضعیت " شایستگی " جای گرفتند آموخته شد تا جمله هایی مانند " من پسر ( یا دختر ) شجاعی هستم " ، " من می توانم مراقب خودم باشم " را با خود تکرار کنند و به کودکان گروه " محرک " جمله هایی مانند " بودن در تاریکی تفریح خوبی است " آموزش داده شد . منظور از آموزش چنین جمله هایی این بود که نیروی بالقوه ی ترس از تاریکی در آنان کم شود . به آنهایی که در گروه " کنترل " بودند ، جملات نامربوطی مانند : " علی یک بره دارد " آموخته شد . در آزمون نهایی که بلافاصله پس از کارورزی انجام شد ، کودکانی که تکرار جمله های " شایستگی " را آموخته بودند ، بهبودی نشان دادند . این بهبودی نشان داد که در برخورد با محرک ترس آفرین ، برخی تعدیل ها صورت گرفته است .

 8 روش پیشنهادی برای درمان اضطراب
        اضطراب و تشویش ممکن است برای هریک از افراد در هر زمان و مکانی رخ دهد اما خیلی از کاهش دهنده های استرس و اضطراب وجود دارند که تنظیمات سیستم عصبی ما را انجام می دهند در آن صورت و می توانیم نگاهی کنیم به اینکه چگونه اضطراب در ما ایجاد شد و اینکه چطوری می توانیم از روشهای درمانی برای آرام کردن سیستم عصبی خود و کاهش اضطراب استفاده کنیم .
هر کسی اضطراب را در طول زندگی خود تجربه کرده است . شاید وقتی که در اتاق انتظار دکتر نشسته اید و فکر می کنید که پزشکتان با یک سوزن خیلی بزرگ در اتاق تزریقات منتظر شماست و یا زمانی که تمام روز را صرف آشپزی کرده اید اما وقتی به صورت مادرتان نگاه می کنید می پندارید که تمام تلاشت بیهوده تلف شده است یا ازشغلتان متنفر باشید .
این تجربیات مختلف می تواند در افراد ایجاد اضطراب کند وعلائم و نشانه های متفاوتی را نشان دهد مثل طپش قلب ، داشتنن احساس نا خوشایند ، نداشتن تمرکز ، تنشهای عضلانی ، خشکی دهان ، عرق کردن ، احساس دردهای عصبی در حفره شکمی ، نفس نفس زدن .
اضطراب می تواند هم کوتاه مدت باشد و یا طولانی مدت که بستگی به منبع ایجاد کننده اضطراب دارد . البته بیشتر اضطرابها طولانی مدت هست و علائم زیادی را در شما ایجاد می کند .
اگر اضطراب شما در نتیجه واکنش به یک دوره طولانی تجربه خواهید کرد . که در این حالت بعضی ازعلائم از قبیل اسهال ، یبوست و کج خلقی در افراد بشدت ایجاد می شود . ممکن است اضطراب شما ناشی از شغل باشد ، منبعی که هرگز شما را رها نمی کند ، می ترسید که صبح بیدار شوید چون مجبور خواهید بود که به سر کار بروید ، می ترسید که شب به رختخواب روید چون وقتی بیدار می شوید مجبورید به سرکار روید . از پایان هفته می ترسید زیرا وقتی تعطیلات پایان هفته به اتمام می رسد بازهم مجبورید سرکار روید زمانی که اضطراب همیشه همراه شما باشد ممکن است علائمی چون درد قفسه سینه ، پر اشتهایی یا کم اشتهایی ، بی خوابی در انسان ایجاد شود. تمام 3 موقعیت توصیف شده انواعی از اضطرابهای هر روزه ما هستند ، اما بهر حال برای هر یک از ما ممکن است عوارضی چون جسمی ، روحی و عاطفی ایجاد کند .
چه چیز باعث ایجاد اضطراب می شود ؟
ضرورتا اضطراب بخشی از مکانیسم " جنگ و گریز " است که از اجدادمان به ما رسیده است، آنها هم شکارچی بودند و هم شکار می شدند و غریزه اشان آنها را برای حمله کردن یا فرار کردن آماده می کرده است که همین مسئله در آنها اضطراب ایجاد می کرده و باعث زنده ماندن آنها می شده است بطوریکه اضطراب باعث می شده هرمون آدرنالین در خون آزاد شود و علامات هشدار دهنده ایجاد گردد و با تحریک کبد قندهای محرک و انرژی زا در بدنشان آزاد می شده و آنها را آماده جنگیدن می کرده است.
سیستم هشدار دهنده هنوز هم برای بحرانهای امروزی لازم است اما مکنیسم جنک و گریز برای محرکهای تنش زا امروز ما مناسب نیست چون می توانیم شغلمان و یا دکترمان را در صورت نارضایتی عوض کنیم امروزه جنگیدن بصورت فیزیکی نتایج مفیدی در بر نخواهد داشت . وقتی اضطراب شدید باشد مکانیسم جنگ و گریز می تواند به بافتهای بدن شما آسیب برساند و ایجاد بیماری هایی در انسان کند ، مثل سردرد و پر فشار خونی.
در حالیکه استرس اغلب ریشه در علائم اضطرابی دارد.این علائم می تواند به وسیله مشکلات فیزیکی ایجاد شود اگر نشانه های اضطرابی در شما ادامه پیدا کرد حتما به پزشک مراجعه کنید تا بررسی های زیر روی شما انجام شود.
1.پرکاری تیروئید : ممکن است علائمی مشابه نشانه های اضطرابی ایجاد کند.
2.اختلال در کار قلب : می تواند علائم عصبی به میزان کمی در شما ایجاد کند.
3.سندرم پیش از قاعدگی
4.قرصهای رژیمی
5.کم خونی
6.دیابت
7.کم قندی خون
وقتی شما فهمیدید که چه چیز می تواند اضطراب ایجاد کند،آن زمان یاد میگیرید که چه کارهایی می توانید بکنید تا اضطراب در شما کاهش یابد.
روشهای درمانی معروف به گنجه
بادام:10 مغز بادام خام را هر شب در آب بخیسانید تا نرم شود،بعد پوست آنها را بکنید و مغزهای بادام را با یک فنجان شیر گرم مخلوط کنید و کمی زنجبیل به آن اضافه کنید و هر شب قبل از خواب بنوشید.
جوش شیرین:یک سوم فنجان جوش شیرین را به یک سوم فنجان زنجبیل  اضافه کرده و به مدت 15 دقیقه بخیسانید و از آن استفاده کنید.
روغن:روغنهای گل آفتابگردان ،نارگیل،و ذرت و یا کنجد برای کاهش اضطراب موثر است .
6 انس روغن را گرم کنید و روی تمام قسمتهای بدن  از پوست سر تا پائین تنه و پاهایتان بمالید.همینطور از این روغنها بری ماساژ قبل از حمام صبح استفاده کنید تا آرامتان کند.
اما اگر اضطراب در خواب شما اختلال ایجاد کرده است می توانید قبل از رفتن به رخت خواب این روش را امتحان کنید.
روشهای درمانی معروف به یخچال
کرفس: دو فنجان کرفس پیاز یا مخلوطی از هر دو را به صورت خام پخته برای یک یا دو هفته همراه با غذا مصرف کنید-هر  دوی این سبزیجات شامل مقدار زیادی پتاسیم اسید فولیک است که کمبود این مواد می تواند باعث ایجاد ناراحتی های عصبی شود.
پرتقال : بوی خوش پرتقال اضطراب را کاهش می دهد. پوست پرتقال و استمنشاق بوی خوش خراج شده از آن برا ی کاهش اضطراب سودمند است.شما می توانید پوست پرتقال را در یک ظرف کوچک قرار دهید و روی ان آب بریزید تا به آرامی  بجوشد پس از جوشیدن  و گرم شدن از پوست پرتقال مواد خوشبو و روغن ارام کننده آزاد می شود.
آب پرتقال: یک  قاشق چایخوری عسل و یک تکه از درخت جوز  در فنجان اب پرتقال بریزید و بنوشید.
روشهای درمانی معروف به ادویه ای
گیاه روزماری:روزماری در میان سالان  برای دفع مواد زیان اور مشروبات الکی کاربرد دارد،روزماری خاصیت آرام کنندگی اعصاب،1تا 2 قاشق چایخوری گیاه خشک شده روزماری را در یک فنجان چای خوری برای مدت 10 دقیقه بخیسانید  1 تا دو قاشق  ان را میل کنید،همینطور استنشاق روزماری می تواند ارام کننده باشد،سوزاندن شاخه روزماری یا استفاده از بخور آن می تواند  اضطراب را کاهش دهد.
روش به خاطر آوردن
هیمشه یک دفترچه خاطرات روزانه برای پیگیر ی اتفاقات روزمره به همراه داشته باشید و وقایعی که ممکن است در شما ایجاد اضطراب کند را از دفترچه خاطرات پاک کنید و کارهای که شمار ا شاداب می کند را یادداشت کنید فعالیتهای مثل انجام تمرینات غیررقابتی  مانند پیاده روی ، دوچرخه سواری شنا برای بدن و تقویت روحیه بسیار مناسب است فکر کردن ، نماز خواندن یا دعا کردن و فکرپردازی های فانتزی می تواند به ذهن شما استراحتی دهد و اضطراب را در  شما کاهش دهد تنفس عمیق و دم و بازدم اهسته ارام کننده است.
حرف زدن با دوستان یا یک روانشناس وی ا فردی روحاننی در مورد اضطرابهایتان می تواند آن را فروکش کند فهرستی از ذهنیات خود بنویسید و انرا چک کنید و مواردی که باعث اضطراب در شما می شود را از لیست خود حذف کنید.
تفکر مکرر می تواند حواس شما را از چیزهائی که باعث اضطراب در شما می شود پرت کند
درمانهای گیاهی اضطراب
شما مجبور نیستید برای تجربه کردن استرس  به جزایر مان هاتان بروید اضطراب همه جا هست حتی در بهشت پلی نزیا اما خوشبختانه برای اضطراب درمانهای گیاهی وجود دارد که می تواند به بهتر شدن وضعیت شما کمک کند برای مقابله با استرس عصاره ای از ریشه گیاه کاوا کاوا تهیه شده که می تواند در کاهش اضطراب موثر باشد چون گزارش شده این گیاه می تواند استرس را دور کند .و حالت شادی را در افراد القا نمیاد این گیاه در قرن های گذشته در جزایر اقیانوس ارام و هاوائی از احترام زیادی برخوردار بوده است.
عصاره کاوا علاوه بر ایجاد حسی در زبان،راحتی و آرامش خستگی و اضطراب را دفع می کند . اینکه کاوا چه مکانیسمی دراد دقیق معلوم نیست اما چیزی که مشخص است این گیاه برروی گیرنده های GABA مغز اثر می ذارد و با فعال کردن این گیرنده ها فعالیتهای عصبی را آرام می کند و اضطراب را کاهش   میدهد.
دانشمندان چنید ترکیب از ریشه گیاه کاوا  که اثر آرام کنندگی اعصاب دارد را استخراج کرده اند  این ترکیبات شامل کاوائین دهیدروکاوائین دهیدرومتیسیتیسین ،تیستیسن،یانگوئین و دهیدرویانگوئین است.اما فعالیتهای دیگر عصاره گیاه کاوا را مشخص نشده است.
اگر شما مقدار زیادی از این عصاره را مصرف کنید ممکن است احساس خواب آلودگی در شما رخ دهد.
عوارض جانبی کاوا :
گیاه کاوا نسبتا عاری از عوارض جانبی است و تاثیری روی عملکردهای فیزیکی و زمان واکنشها ندارد . مصرف معینی از گیاه کاوا در برخی آزمایشات کلینیکی نشان داده که عملکرد coynitive را بهبود بخشد و ناراحتی عاطفی را کم می کند .
در دیگر آزمایشات گیاه کاوا خاصیت آرام کنندگی را نشان داده است . هیچ گونه سمیتی در افرادی که به اندازه 200 میلی گرم عصاره کاوا در روز به مدت 8 هفته مصرف کرده اند مشاهده نشده است.
اما میزان مصرفی بیشتر از 8 انس یا مصرف بیشتر از 30 کپسول در روز بمدت 1 ماه ممکن است باعث ایجاد بد رنگی در پوست شود .
در سال 2002 تا 2003 گزارشهایی از بروز آسیب های کبدی در اثر مصرف گیاه کاوا در آلمان و 30 مورد در اروپا مشاهده شد .
افرادی که دچار آسیبهای کبدی شده بودند کسانی هستند که مصرف کننده دارو یا مقدار زیادی الکل بودند آنها همچنین مقدار کمی گیاه کاوا استفاده کرده بودند بر طبق گزارش محققان آلمانی دانشگاه wolfgany فقط یک سند موثق وجود دارد که ارتباط بین مصرف گیاه کاوا و آسیبهای کبدی (سمت کبدی ) را نشان می دهد .
اگر شما از اختلالات اضطرابی رنج می برید باید به پزشک مراجعه کنید ومعالجات روانپزشکی روی شما انجام شود اما اگر علائم اضطرابی شما خفیف است از درمانهای گیاهی مثل استفاده از گیاه کاوا می توانید سود ببرید و به بهتر شدن شرایط شما کمک می کند . درمان های گیاهی و مراجعات به پزشک از توصیه های لازم برای درمان اضطراب است . اضطراب شما ممکن است منجر به حملات عصبی شود آن زمانی است که شما باید به دکتر مراجعه کنید . اما اگر اضطراب خفیف دارید پیشنهاد می شود که از درمان های گیاهی  و خانگی استفاده کنید در شرایط درونی خود را بهبود ببخشید
 

 مادران شاغل و ارتباط با فرزندان

با توجه به نقش سازنده زنان در عرصه های مختلف و با در نظر گرفتن مسئولیت های سنگین زنان فعال در اجتماع که همزمان بار مسئولیت و وظایف خانوادگی را نیز به عهده دارند می توان گفت بزرگترین وظیفه زن مادر شدن و شیرین ترین ثمره زندگی فرزند است .

کلید تندرستی کودک در دست مادر است . کودکان سرمایه های فردای جامعه هستند و کودکان حساس ترین و آسیب پذیرترین گروه اجتماع را تشکیل می دهند .

مادران شاغل باید سعی کنند کیفیت رسیدگی را در زمانی که در خانه هستند بیشتر کنند و برای جبران ساعات دوری از فرزند تلاش نمایند . هنگامی که در منزل هستند اوقات بیشتری را با فرزندانشان سپری کنند .

« فکر کنید اوقات خود را با بچه ها چگونه می گذرانید و فهرستی از آن تهیه نمایید . »

اگر در حال غذادادن به بچه هستید با او حرف بزنید ، نوازشش کنید و برایش شعر بخوانید .

اگر در حال حمام کردن او هستید ، او را با لبخند زدن و خندیدن خوشحال کنید .

اگر در حال پختن غذا هستید ، از فرزندتان کمک بخواهید با او صحبت کنید و بخندید .

هنگام رساندن فرزندتان به مهدکودک و یا مدرسه ... وقت خوبی است که با او صحبت کنید و به حرفهایش گوش دهید .

زمانی را برای بازی کردن با بچه ها در نظر بگیرید .

وقت معینی برای مسواک زدن ، حمام کردن و سایر کارهای روزانه داشته باشید تا نظم در انجام کارها را بیاموزد .

به او بگویید که دوستش دارید و بدینوسیله امنیت عاطفی در او ایجاد کنید ، چرا که اعتماد بنفس کودکان و روحیه قوی آنها وابسته به احساس چنین امنیتی است .

اگر شما برای نگهداری فرزند خود پرستار گرفته اید دفتری تهیه کنید و از او بخواهید که با یادداشت در مورد فرزندتان ، شما را در فعالیتها و برنامه هایش شریک کند ، مانند داستانهای مورد علاقه ، عادات خاص غذایی ، نوع بازی و ... شما هم می توانید یادداشتهایی را برای پرستار فرزندتان بنویسید .

در نتیجه شما بهترین راهها را انتخاب نموده اید و با وجود کمبود وقت ، عملکرد شما مهمترین هدیه ای است که به خانواده می دهید

الف ) نکاتی در مورد خواندن 

• یکی از مهمترین کارهایی که میتوانید انجام دهید تا فرزندانتان را به خواندن تشویق کنید آن است که خود شما هم اهل مطالعه باشید . وقتی بچه ها در حالتی بزرگ شوند که ببینند والدینشان  از مطالعه لذت می برند ، آنها هم بطور طبیعی در این زمینه کنجکاویهایی نشان می دهند . بهمین دلیل مواد خواندنی و کتابخانه همچون وسایل دیگر مثل تلویزیون باید در منزل شما وجود داشته باشد و محیط مناسب مطالعه را فراهم کنید .

• از زمانی که فرزندتان کوچک است برای وی کتاب خواندن را شروع کنید و تا زمانی که میل دارد این کار را ادامه دهید .

• وقتی فرزندتان با صدای بلند چیزی را می خواند به آنها گوش کنید . این کار برای وی لذت بخش است و مهارتهای خواندن را تقویت می کند .

• بصورت منظم با فرزندانتان به کتابخانه سری بزنید . در آنجا کتابهای خواندنی بسیاری برای تمام گروههای سنی وجود دراد . برای وی کارت عضویت کتابخانه تهیه کنید تا وی بتواند مستقلاْ از کتابخانه استفاده کند .

• برای کودک یک کتابخانه مخصوص خودش تهیه کنید تا کتابهایش را در آن نگهداری کند .

• برای فرزندان آبونمان یک مجله در سن خودش و به آنچه علاقه دارد هدیه کنید .

• تلویزیون را خاموش کنید و با هم به مطالعه بپردازید . یک ساعت مطالعه پایانی خوشایند و آرامبخشی برای یک روز کاری است .

ب ) خوب خواندن :

خوب خواندن شیوه ای است که به فرزندتان کمک می کند تا به وسیله افزایش مهارتهای درک مطالب نوشته شده و مطالب شنیداری ، کتابخوان های بهتری شوند . یک جلسه خوب خواندن فقط حدود پانزده دقیقه طول می کشد .

• برای فرزندتان به مدت پنج دقیقه با صدای بلند کتاب بخوانید و کلمات را با دقت و به روشنی تلفظ کنید .

• وقتی فرزندتان کتاب می خواند به او گوش کنید . از فرزند بخواهید که ادامه همان کتاب را با صدای بلند بخواند .

• به وی یادآوری کنید بصورت شمرده و دارای معنا بخواند ، اگر لغتی را اشتباه ادا کند اورا متوقف نکنید . آن را یادداشت کرده و بعداً تذکر دهید .

• در مورد آنچه که کودک خواند ، از او سئوالهایی بپرسید ، گوش کردن و خواندن او را آزمایش کنید . در مورد پاسخ هایش با او صحبت کنید و نظرتان را در مورد پاسخ ها بیان کنید . روش خوب خواندن و پرورش مهارتهای خواندن یک روش سرگرم کننده ای برای مطالعه جمعی است . از مطالبی که مورد علاقه کودک است شروع کنید .

ج ) نکاتی در مورد آماده شدن برای دیکته نویسی :

• از فرزندتان بخواهید که لغات جدید درسی را روی یک کارت بنویسد .

• لغات را بدقت نگاه کند و بخواند .

• کارت را پشت رو بگذارد و با صدای بلند بخواند و برگرداند که ببیند درست خوانده یا خیر .

• لغات را در یک جمله بکار ببرد .

• بعد آن لغات را به فرزندتان دیکته بگویید ، وقت کافی در اختیارش قرار دهید تا کلمات را بنویسد .

• لغات غلط نوشته را جدا روی یک کارت دیگر بنویسد تا چندین بار آنها را تمرین کند .

• یک روش جالب استفاده از ضبط صوت است که کودک لغات را بطور صحیح می خواند و هجی می کند بعد نوار را از اول بگذارد و خودش دیکته بنویسد .

د ) چگونه می توان به برنامه ریزی بلند مدت مطالب غیردرسی کمک کرد :

علاوه بر تکالیف درسی متداول روزانه ، به بچه ها تکالیف درسی بلند مدت مثل گزارش نویسی ، خلاصه کردن کتاب و آماده شدن برای امتحان هم واگذار می شود . این تکالیف بلند مدت معمولاً بچه ها را سردرگم می کند و نمی دانند که وقتشان را چگونه تنظیم کنند .

• تکلیف را به گامهای ساده تر تقسیم کنید و مراحل و تاریخهای تکمیل هر یک را روی برگ برنامه ریزی بلند مدت بنویسید .

• میزان دخالت شما در کمک به فرزندانتان برای سازمان دادن برنامه های بلند مدت ، به سن آنها و درجه موفقیتشان در انجام کار به صورت مستقل بستگی دارد .

• گام های نوشتن یک گزارش را مشخص کنید :

گام 1 -موضوع مناسب انتخاب کنید .

گام 2 - در جهت کشف موضوعات مختلف درباره آن مطلب از منابع مختلف استفاده کنید .

گام 3 - تعیین کنید به چه سئوالهایی درباره موضوع مورد نظرتان باید پاسخ دهید .

گام 4 - در زمینه موضوع یادداشتهایی تهیه کنید .

گام 5 - خلاصه ای از رئوس مطالب گزارش تهیه کنید .

گام 6 - در مورد موضوع یک پیش نویس تهیه کنید . میزان دقت آن را کنترل کنید و تصحیحات لازم را انجام دهید .

گام 7 - نسخه نهایی گزارش را بنویسید .

هـ ) چگونه به فرزندتان کمک کنید تا برای امتحان درس بخواند .

قسمت اول : قبل از آنکه فرزندتان درس خواندن را شروع کند

به وی برنامه ریزی را آموزش دهید .

گام 1 - تعیین کنید که امتحان شامل چه موادی است . مثل فصلهایی از کتاب ، یادداشتهای کلاس ، تکالیف گذشته ، امتحانات یا آزمایشهای کوتاه در گذشته .

گام 2 - تمام موادی را که باید مطالعه شوند سازمان دهید .

گام 3 - برنامه ریزی زمانی را برای هر مورد از موادی که باید مطالعه شود انجام دهید مثلاً برای هر فصل چند ساعت مطالعه باید مشخص گردد .

قسمت دوم : چگونه کتاب درسی را مطالعه کنیم .

گام 1 - فصل را بصورت اجمالی مرور کنید : این مرحله شامل عناوین ، کلیه عکسها ، جدولها و نمودارها ، سئوالهایی که در هر فصل آمده و خلاصه آن فصل را بخوانند .

گام 2 - دوباره تمام فصل را بطور کامل بخوانید و هنگام مطالعه مطالب مهم را یادداشت و خلاصه برداری کنید .

گام 3 - فصل را دوره کنید و یادداشتها را دوباره نگاه کنید و سئوالات آخر درس را جواب دهید .

گام 4 - تکالیف درسی و یادداشتهای کلاس را دوره کنید .

گام 5 - سئوالهای مربوط به درس و آزمایشها و امتحانهای گذشته را دوره کنید .

گام 6 - نمونه سئوالهای امتحانی را تهیه و مطالعه کنید .

 چگونه می توان فرزندان را به انجام تکالیف درسی تشویق کرد

1- تکالیف درسی باید در محیط مطالعه مناسب انجام شود

فرزندان برای انجام تکالیف درسی باید دارای محیطی آرام باشند ، آنان نمی توانند تکالیف خود را در جلوی تلویزیون یا هنگامی که با تلفن صحبت می کنند انجام دهند ، یا در صورتی که توسط خواهر یا برادر خود مورد آزار قرار می گیرند نمی توانند تکلیف خود را انجام دهند .

•  محل انجام تکالیف باید دارای نور کافی باشد .

• از حواس پرتی کودک هنگام انجام تکالیف درسی خودداری کنید چون برای تمرکز حواس وقت لازم است .

• محل کار فرزندتان را به آنچه برای انجام تکالیف نیاز دارد تجهیز کنید تا برای پیدا کردن وسایل مورد نیازش لازم نباشد دست از کار بکشد . وسایل مورد نیاز مثل مداد - خودکار - مداد تراش - نوار چسب - قیچی - خط کش - گونیا - پرگار - کاغذ یادداشت - کاغذ چک نویس - فرهنگ لغت - تقویم رومیزی .

2 - تکلیف درسی باید به موقع انجام شود : انجام تکالیف مدرسه بیشترین جروبحث بین والدین و فرزندان می باشد و درگیر شدن شما در این برنامه ریزی جهت انجام تکالیف بسیار مهم است و کودک باید در انجام کارهای درسی و غیردرسی نظم پیدا کند .

•  زمان انجام تکالیف  درسی یک زمان از پیش برنامه ریزی شده و اختصاصی است که در طول آن زمان فرزندتان باید تکالیف خود را انجام دهد و باید درک کند که در این زمان بازی کردن ، صحبت با دیگران ، تماشای تلویزیون را خاتمه دهد و به محل انجام تکالیف برود .

•  برنامه ریزی روزانه برای طول هفته نوشته شود ؛ که در کودکان زیر کلاس سوم ، والدین این کار را انجام داده و برای کودکان کلاس سوم تا دوم راهنمایی با همکاری والدین و خود کودک و از دوم راهنمایی تا آخر دبیرستان خود محصل باید زمان برنامه ریزی ها را مشخص کند .

•  بهترین زمان را به انجام تکالیف اختصاص دهید .

• برای کودکانی که تکالیف را سریع و بی توجه انجام می دهند زمان اجباری انجام تکالیف را مشخص کنید و در صورت امکان تکلیف را ارزیابی کنید . بدین طریق بچه درمی یابد که اگر تکلیف را غیرمسؤولانه انجام دهد به او وقت آزاد جایزه داده نخواهد شد .

•  شاگردان بزرگتر را تشویق کنید تا از برنامه ریزی هفتگی استفاده کنند .

•  به کودک یاد دهید هر وقت به وی تکلیف داده می شود ، باید آن را با دقت یادداشت کند تا بتواند آن را صحیح انجام دهد .

3 - بچه ها باید تکالیف درسی را خودشان انجام دهند .

والدین با انجام دادن تکلیف درسی فرزندان ، این باور را در او تأیید می کنند که او خودش نمی تواند کارش را انجام دهد .

بهترین کمکی که می توانید به فرزندتان بکنید این است که او را تشویق کنید تا خودش تکالیفش را انجام دهد .

•  به فرزندانتان بگویید که از آنها انتظار دارید : تکالیفشان را خودشان انجام دهند . هر چند این تکالیف مشکل است ولی اگر کمکی از دستمان بربیاید کوتاهی نمی کنیم .

•  هر چه کودک بزرگتر می شود و به کلاس بالاتر می رود  میزان استقلال فردی انجام تکالیف درسی را بیشتر کنید .

•  نظارت بر حسن انجام تکلیف را داشته باشند .

• به فرزند خود دلگرمی بدهید که می تواند بصورت غیروابسته و مستقل عمل کند .

4 - برانگیختن فرزندان در جهت انجام دادن کارشان به بهترین وجه :

کلیه بچه ها به تحسین اهمیت می دهند ، تحسین به ویژه برای بچه هاییکه به سختی برانگیخته می شوند ،‌ اهمیت دارد . به خاطر داشته باشید که تحسین شما می تواند در ایجاد احترام به خود ، در فرزندان و نیز در کمک به آنها در کسب رفتارهای مناسب در زمینه انجام تکالیف اثر زیادی داشته باشد .

• تلاش های فرزندانتان را بطور مستمر تحسین کنید . مثل : « از اینکه تکلیف درسی ات را هر روز به موقع شروع می کنی خوشحالم » و « من واقعاً از اینکه تو دیگر تکالیف درسی ات را بدون کمک به دیگران انجام می دهی خوشحالم . آفرین » . « از اینکه توانسته ای غلط املائی را کمتر کنی خوشحالم چقدر زحمت می کشی » .

• به خاطر داشته باشیدکه در آغوش گرفتن یا دستی به شانه زدن ، اثر پیام شما را افزایش خواهد داد .

• از تشویقهای مورد علاقه کودکان جهت افزایش انگیزه در انجام تکالیف استفاده کنید . مثل پارک رفتن و مهمانی رفتن .

• از روش « فرفره » نیز می توان برای تعیین تشویقها استفاده کرد بدین شکل که روی یک فرفره جوایز مورد علاقه کودک را می نویسید و هر وقت از انجام تکالیف وی راضی بودید یکبار فرفره را بچرخانید تا یک جایزه مشخص گردد . ( نوع جوایز را مکرر تغییر دهید ) . از تشویقهای ساده استفاده کنید مثل انتخاب نهار - دیدن برنامه کودک و شکلات - تنقلات و غیره .

• حداقل زمان لازم برای بدست آوردن جایزه برای کودکان ابتدایی سه تا پنج روز ، برای راهنمایی یک تا دو هفته و برای بچه های دبیرستان دو تا چهار هفته است بدین صورت که یک جدول یا مربع مشخص کنید . هر موقع که تکلیف انجام گرفت یک مربع را پدر یا مادر امضاء کند و هر موقع به 10 مربع رسید یک جایزه بستگی به سن کودک برای وی در نظر  بگیرید .

5 - اگر فرزندانتان تکالیف درسی شان را انجام نمی دهند با آنها ارتباطی قاطعانه برقرارکنید :

•  مشاجره با فرزندانتان موقعیتی است که بردی به همراه ندارد . صحبتهای خصمانه فقط فرزندانتان را تحقیر می کند . این صحبتها اعتماد به نفس آنها را ضایع می کند ، داد و بیداد کردن با فرزند در واقع عصبانیت و عدم کارایی شما را نشان می دهد و نه قدرتتان را ، و در نهایت باعث می شود که اصلاً به حرفهای شما توجه نکند .

• بخاطر داشته باشید که شما در موضع قدرت قرار دارید و باید قاطعانه انتظارتان را مطرح کنید و مجبور نیستید مشاجره کنید .

• به فرزندانتان روشن و قاطع بگویید که انتظار دارید آنها تکالیف درسی شان را مسؤولانه انجام دهند :

• با هر یک از بچه هایتان به تنهایی بنشینید . درست به چشمانش نگاه کنید ، انتظاراتان را آرام و قاطع بیان کنید « در این خانه مهمترین مسئولیت تو این است که تکالیف درسی ات را انجام دهی . دیگر نباید در این مورد جر و بحثی باشد و باید تکالیف را بدون کمک به دیگران انجام دهی . تو باید تکالیفت را در زمان انجام تکالیف روزانه ، و در حد توانت به بهترین وجه انجام دهی » .

• با فرزندانتان مشاجره نکنید و درخواست خود را مکرر و با قاطیت تکرار کنید : در برابر هر بهانه ای که فرزند برای انجام ندادن تکالیف می آورد     درخواست خود را قاطعانه تکرار کنید .

6 - با عمل خود از گفتارتان پشتیبانی کنید :

در برخورد با فرزندانتان ، موضع خود را حفظ کنید . آنها باید بفهمند که شما مشاجره نخواهید کرد . زد و خورد نخواهید کرد و اینکه شاهد انجام تکالیف درسی آنها خواهید بود . باید مثل پدر یا مادر قدرتمند با صبر و حوصله با فرزندتان ارتباط برقرار کنید و از او بخواهید که هیچ کار دیگری نباید بر انجام تکالیف درسی اش پیشی بگیرد . ایستادگی شما به نفع فرزندتان است .

• به فرزندتان بگویید که انتخاب با اوست اگر علاقمند است که از امتیازات روزانه مثل تلویزیون تماشا کردن ، بیرون رفتن ، تلفن به دوستان و غیره استفاده کند اول باید تکالیفش را انجام دهد و قبل از اتمام کامل تکالیف نمی تواند از پشت میز خارج شود .

• از تهدیدهای بی معنا که عملی نیستند خودداری کنید : مثل « خودت می دانی اگر تکلیفت را انجام ندهی چه می شود ، اگر به کارهایت نپردازی تنبیه خواهی شد ، تو را سر جایت می نشانم » .

• بر روی خواسته هایتان پافشاری کنید و مصالحه نکنید هر چند کودک با ترفندهای خود حس ترحم شما را برانگیزد .

• بعضی کودکان با گریه کردن و اظهار عجز نمودن ، عصبانیت و داد و بیداد کردن و یا با اظهار بی تفاوتی نسبت به خواسته شما واکنش نشان می دهند شما با صبر و آرامش و بدون عصبانیت روی درخواست خود پایدار باشید . عصبانیت شما نشان از عقب نشینی شما دارد .

7 - معلمین باید همیار شما در مدرسه باشند : تکلیف درسی حلقه ارتباطی بین خانه و مدرسه است . در مواردی مشکلات تکلیف درسی فرزندانتان را می توان با یک تلاش هماهنگ شده بین شما و معلم او حل کرد .

معلمان خوب علاقمندند تا از مشکلات شاگردانشان اطلاع داشته باشند و نمی خواهند بی خبر باقی بمانند . معلمان نظرات شما را با اشتیاق می پذیرند و از تبادل اطلاعات و ایده ها استقبال می کنند .

• اگر کودک تکالیف درسی اش را انجام ندهد با معلم او تماس بگیرید . ممکن است کودک در کلاس درس ناتوانی در یادگیری یا حواس پرتی داشته باشد .

• اگر فرزندتان تکالیف درسی اش را به منزل نمی آورد با معملش تماس بگیرید . از معلمان فرزندتان خواهش کنید که کلیه تکالیف درسی را در یک جدول با تاریخ برای شما بنویسند .

• اگر فرزندتان تکالیف درسی اش را به اتمام نمی رساند با معلمش تماس بگیرید و با وی مشورت کنید .

• اگر فرزندتان تکالیف درسی اش را سر هم بندی می کند یا در انجام تکالیفش عادتهای نادرستی دارد ، با معلمش تماس بگیرید . کودک باید مطمئن شود که شما با معلمش هماهنگ هستید و معلم از شما خواسته که در این زمینه به وی کمک کنید .

8 - مهارتهای مطالعه :  

سئوال 62 - ارتباط با مادر شوهر
پرسشنامه ها
رمز پیروزى مردان بزرگ
تکنیک خاموشی
مشاوره رهنما
سئوال 61 : لجوج وخودرأی بودن همسر
معرفی کتاب
آموزش خانواده
وقتی کسی را دوست دارید
آیین همسرداری
مشاوره اینترنتی
مشاوره مجازی
سخن روز
[عناوین آرشیوشده]